|
|
| دنیای متغیر، رهبران متحول و کارکنان مشتاق |
به نام بدیع السموات و الارض
دنیای متغیر، رهبران متحول و کارکنان مشتاق
در دنیای بهم پیوسته امروز که همه چیز با سرعت غیرقابل تصور وسائل و امکانات ارتباطی دستخوش تغییر و تحول می شود، درک نیاز به تغییر و آماده شدن برای تدارک پاسخ مناسب به چالش های جهانی، منطقه ای و داخلی به آنها، نقش بسیار تعیین کننده ای دارد- آمادگی ای مناسب برای ارزیابی تغییرات جدید و رویارویی با تحولات تأثیر گذار در همه زمینه ها، در همه مناطق، در درون ادارات، شرکت ها، مؤسسات و سازمان ها و حتی در محدوده خانه ها. به همین خاطر؛ رهبران، دولتمردان، مدیران، فرماندهان، استادان و حتی پدران و مادران علاوه بر فراست و نبوغی درخور، به تدابیری نیاز دارند تا نه تنها همچنان به رهبری، اجرا، مدیریت، فرماندهی، تدریس و ارشاد و هدایت خود ادامه دهند، که خود عامل تغییرات جدید باشند و جلوتر از چالش ها، حرکت کنند و فضای و توان کافی برای ملل، عوامل اجرایی، کارکنان، ابواب جمعی و فرزندان خویش در راستای همراهی با تحولات پیش رو و مقابله با مشکلات و موانع احتمالی فراهم سازند.
البته تنها درک تغییرات و تدارک پاسخ به تحولات کافی نیست که دنیای امروزه، واقعیت دیگری را بر ملا کرده است و آن نیاز به همراهی و اقدام متعامل ملل و اقوام، کارکنان، زیردستان و فرزندان است به گونه ای که علاوه بر همکاری، رضایت آنان از همراهی نیز حاصل آید که تعامل سازنده خشنودی متعاقب آن، خود به مثابه یک نیروی مضاعف، قدرت هم افزونی لازم را به بار می آورد و این تحول نیز بدیع و در عین حال مبارک است- به شرط آنکه طرفین آگاهانه وارد تعامل شوند و حقوق و شئون یکدیگر را محترم شمارند و نه آنکه کماکان از مقام مافوق و برتر نگاه کنند، توقع اطاعت داشته باشند و انتظار تبعیت، و مادون در فکر تمرد و سرپیچی.
بی دلیل نیست که اکنون در ادارات و شرکت ها دیگر رییس و مدیر عامل، نه مقام بالاتر که حکم سرپرست دارند، زیردستان و کارکنان را هدایت می کنند، رشد می دهند و توانمند می سازند که بزرگترین سرمایه یک مؤسسه و سازمان؛ کارمندان و کارکنان -و در مقیاس بزرگتر، یعنی ملت- توانا و رشد یافته است.
سرپرستان، در راستای این مسئولیت، نقش سازنده دیگری یعنی فراهم کردن تسهیلات و امکانات را هم به عهده دارند و برای توانمند ساختن زیردستان خود، از همه امکانان نرم افزاری و سخت افزاری بهره می گیرند. نقش سوم دوگانه سوی سرپرستان- اعم از رهبران، مجریان، مدیران، فرماندهان و اولیا- کنترل و تحمل است. کنترل برای اجرای مقررات و دستورات صادره و نظارت بر کارکرد کارمندان و کارکنان، زیردستان و فرزندان، تا اطمینان یابند آنچه در تعامل رضایت مندانه طرفین توافق شده است، دقیقاً انجام شود. سوی دوم این نقش، تحمل اشتباهات زیردستان است، مبادا که یک اشتباه غیرعمد، خطای آنان افشا شود و در ادامه به اعمال خشونت و اخراج و تنبیه و منتهی گردد که انسان "ممکن الخطاست" و خداوند رحمان هم به گفته سعدی علیه الرحمه: "پرده ناموس بندگان را به گناه فاحش ندرد و وظیفه روزیخواران را به خطای منکر نبرد".
همچنین توانایی رهبری و فرزندپروری مؤثر، خود بر چند مهارت کلیدی استوار است. مهارت هایی که بتوانند در زیردستان انگیزه لازم برای توانمند شدن ایجاد کنند، تا مخلصانه اشتیاق هدایت و رشد یابند، اعتماد و عزت نفس قوی پیدا کرده، خود را مفید و محترم حس کنند و به نقش خویش در تعالی خویشتن و همگنان آگاه گردند و آن کار کنند که باید، تا جوهر انسانی خویشتن خویش جلا دهند که در دنیای امروز هر کس باید صاحب پیام باشد و پیام رسان.
اما مدیر و فرمانده و ولی صاحب پیام، کدام است و چه ویژگی هایی باید داشته باشد و تفاوت رهبر با مدیر کدام است؟ بسیاری از مردم و حتی اغلب استادان و آموزگاران ادبیات رهبری تصور می کنند که رهبری آموختنی است. با این وجود در بررسی تاریخ گذشته و حال می بینیم که رهبرانی از میان مردم برخاسته اند، و هر کدام در برهه های زمانی و در محدوده های مکانی خاصی ظهور کرده و هیچگونه آموزش رسمی ندیده اند. رهبری آنان، به صورت یک نبوغ فکری بروز کرده و در واقع، شخصیت، منش و رفتارشان، آنان را به عنوان رهبرانی موفق معرفی کرده است- رفتار و کرداری که در غالب ایشان، متفاوت و متمایز از دیگر رهبران است. اما نکته جالب آن است که کاربرد عوامل رهبری نزد اکثر آنان – فارغ از چارچوب زمان و مکان- مشابه بوده و هست. اغلب آنها صاحب کاریزما بوده اند و هستند، نگاهشان مسحور کننده، حرفشان فصل الخطاب و زیردستان آنها، از تبعیت خویش راضی.
با این وجود، تعدادی از اصول و مهارت های رهبری آموختنی و کاربردی است و می توان آنان را بکار بست و همراه با مختصری شم و میزان زیادی هنرمندی، و مایه کافی از ظرافت و مقدار کمی بخت و اقبال رهبری کرد. مقوله ای که مد نظر این نویسنده و سخنران است. زیرا همه انسانها دوست دارند که مورد توجه دیگران قرار گیرند، آنها را تحسین و تکریم کنند، احترام بگذارند و محبوب شوند. اما چگونه می توان به این اهداف نایل آمد؟ تردید نیست که برای حصول این مهم، عوامل و دلایلی لازم است، باید تلاش کرد، زمینه های لازم را می بایست فراهم ساخت و در حفظ و تداوم آنها مجاهدت نمود.
از سوی دیگر، زیردستان اعم از مجریان، کارمندان و کارکنان نیز باید در یادگیری فنون و مهارت های جدید سعی بلیغ نمایند. واقعیت قضیه آن است که در چارچوب طرح ارتقا، هر کارمندی باید ظرف 2 الی حد اکثر 3 سال به پست بالاتر در سازمان خود یا به پستی مشابه در یک سازمان مهم تر و بزرگتر نایل آید و این مهم حاصل نمی شود الا به داشتن توانمندهای لازم. از این قرار که هرگاه رؤسا سفارش برگزاری دوره های آموزشی توانمندسازی می دهند-در چارچوب هدایت و تدارک تسهیلات یاد شده- همه کارمندان بدون استثنا باید در آن شرکت کنند و تمام مطالب مطرح شده را فراگیرند. علاوه بر آن، خود نیز باید در راستای توانمندسازی خویش، دوره های خاص را به سرپرستان اطلاع دهند و مصرانه درخواست نمایند تا برگزار شود.
ظاهر آراسته ولباس برازنده
یکی از عوامل تأثیرگذار در ارتباطات و ارتقا، ظاهر آراسته و لباس برازنده است که انسان ها به شدت دیداری هستند. بسیاری از متخصصان علم الاجتماع بویژه روانشناسان، مهمترین و نخستین عامل حصول آن اهداف را در نهاد خود فرد جستجو می کنند، عاملی به نام اعتماد به نفس. در واقع این عامل، برانگیزنده احساسات موافق در ذهن دیگران است. اما برای آنکه اعتماد به نفس پیدا کنیم باید نسبت به خویشتن خویش، احساس مثبت و سازنده ای داشته باشیم. ما هر مقدار که خود را دوست داشته باشیم، به خود احترام بگذاریم، و قضاوت خوبی نسبت به خویش داشته باشیم، حد اقل به همان میزان، لوازم احترام دیگران و قضاوت مثبت سایرین را نسبت به خویش مهیا خواهیم ساخت.
در مقابل، کسی که کرامت خود را که یکی از بزرگترین نعمتهای خداوندی است، قدر شناس نباشد و نسبت به خویشتن خویش نظر مثبتی نشان ندهد، حد اقل به همان نسبت، زمینه بی حرمتی علیه خود را فراهم کرده و قطعا به همان میزان، کفران نعمت نموده است، و حتما زیان خواهد دید.
روانشناسان عقیده دارند کسی که خود را باور دارد، علائم مثبت، رضایت بخش و قابل اعتمادی به اطراف خود می فرستد، و ارزشهای خود را در پیرامون خویش جاری می سازد. علاوه بر این، رفتار و کردار او هم که مبتنی بر این باورهاست، در تکمیل و ارتقای نظر مساعد و مهمتر از آن؛ قضاوت مثبت سایرین نقش مؤثری دارد، عاملی که موجد احترام و تحسین و اعتماد سایرین نسبت به فرد است. از جمله عوامل مهم و مؤثر در ایجاد اعتماد به نفس؛ ظاهر آراسته و لباس برازنده است.
حسن خلق و رفتار پسندیده در محیط کار
مشکلات رفتاری و گفتاری همکاران، بزرگترین مسائل نهاد و سازمان را تشکیل می دهد. یک بررسی اخیر در آمریکا نشان می دهد که شایعه سازی، 35%؛ تمیز نکردن میز بعد از ناهار و مرتب نکردن وسائل و تجهیزات اداری، 25%؛ بلند حرف زدن، 14%؛ ارسال پیامک در جلسات رسمی، 10% و سایر رفتارهای غیر متعارف 16% مسائل اداری است. برای پرهیز از این مشکلات و ایجاد محیط آرام و سازنده در اداره و شرکت، توصیه های زیادی مطرح شده است.
همچنین تکریم ارباب رجوع و مراجعان از تجلیات خلق کریم و مایه شکر نعمت به درگاه پروردگار بی همتا و نیز ارائه خدمات برتر، یکی از عوامل توفیق در کسب و کار و عامل ترقی و ارتقا در نظام اداری و سازمانی است. کارمندان و کارکنانی که فکر مي کنند خدمت کردن به مردم، کمک به ارباب رجوع و انجام سفارشهای مشتری، معادل نوکري است، حتما نياز به آموزش بیشتر دارند تا ياد بگيرند که اين کار را با احترام انجام دهند.
علی محمد بیدارمغز
مستشار اول، سخنران و مدرس تشریفات کاربردی بین المللی
نویسنده، مربی فن بیان، طراح و ارزیاب مراسم و همایش ها
|
|
|
|
 |
 |
 |
|
